Trong quá trình chăm sóc thú cưng – đặc biệt là chó và mèo. Việc thực hiện kỹ thuật thiến (đối với đực) hoặc triệt sản (đối với cái) là một quyết định quan trọng mà gia chủ cần hiểu rõ. Bài viết này sẽ giúp bạn nắm được lợi ích, khi nào nên thực hiện và những rủi ro tiềm ẩn. Từ đó bạn có thể cùng đội ngũ của Asiapata đưa ra lựa chọn phù hợp cho thú cưng của mình.
1. Thiến & triệt sản là gì?
-
Thiến: thường dùng cho thú đực – là thủ thuật loại bỏ tinh hoàn để ngăn sinh sản.
-
Triệt sản: thường nói đến thú cái – là thủ thuật loại bỏ buồng trứng. Tử cung (hoặc chỉ buồng trứng tùy phương pháp) để ngăn sinh sản.
>Nhìn chung, cả hai đều nhằm mục đích kiểm soát sinh sản. Hạn chế sinh đẻ không kiểm soát, đồng thời hỗ trợ sức khỏe và hành vi thú cưng.
2. Lợi ích của thiến & triệt sản
Dưới đây là những lợi ích nổi bật – cả về sức khỏe cá nhân thú cưng và lợi ích rộng hơn cho cộng đồng:
2.1 Lợi ích về sức khỏe
-
Việc triệt sản ở thú cái giúp loại trừ hoặc giảm rất mạnh. Nguy cơ viêm tử cung cấp tính (pyometra) – một bệnh có thể rất nguy hiểm
-
Giảm nguy cơ ung thư tuyến vú (mammary gland tumour). Nếu triệt sản trước khi thú cái trải qua lần động dục đầu tiên.
-
Ở thú đực: thiến loại bỏ hoàn toàn nguy cơ ung thư tinh hoàn. Và giảm nguy cơ phì đại tuyến tiền liệt (benign prostatic hyperplasia) hoặc các vấn đề liên quan đến tuyến sinh dục.
-
Thú đã được thiến/triệt thường sống lâu hơn so với thú. Không được thiến/triệt: ví dụ, ở mèo, đã có nghiên cứu cho thấy tuổi thọ tăng rõ rệt.
2.2 Lợi ích về hành vi và an toàn
-
Thú cái sau triệt sản sẽ không còn chu kì động dục (heat) – do đó giảm tiếng kêu, máu, hành vi kêu gọi bạn tình.
-
Thú đực sau thiến thường giảm hành vi ra ngoài tìm bạn tình, đi lang thang, đánh nhau, đánh dấu lãnh thổ (spraying) – giúp giảm nguy cơ tai nạn, chấn thương, bệnh từ giao phối hoặc tranh giành bạn tình.
-
Giúp thú cưng “dễ gần” hơn, dễ quản lý hơn, giảm stress cho chủ nuôi và thú.
-
Hạn chế số lượng thú sinh ra ngoài ý muốn – từ đó góp phần giảm tình trạng thú hoang, thú bị bỏ rơi, giảm gánh nặng cho các trung tâm cứu hộ và cộng đồng.
2.3 Lợi ích kinh tế và cộng đồng
-
Chủ nuôi sẽ tiết kiệm chi phí dài hạn: tránh chi phí sinh sản, sinh đẻ, nuôi con, theo dõi sức khỏe thú mẹ & con.
-
Cộng đồng hưởng lợi khi số lượng thú sinh sản không kiểm soát giảm – ít thú bị bỏ rơi, ít động vật lang thang, ít chi phí kiểm soát thú nhiễm bệnh, v.v.
3. Khi nào nên thiến/triệt sản? Thời điểm thích hợp
Chọn đúng thời điểm rất quan trọng để tận dụng tối đa lợi ích và giảm rủi ro.
3.1 Tổng quan thời điểm
-
Với mèo và chó nhỏ: nhiều khuyến nghị cho rằng nên thực hiện trước khi động dục (với cái) hoặc trước khi tuổi trưởng thành hoàn toàn (với đực).
-
Ví dụ, ở mèo, nên triệt trước khoảng 5 tháng tuổi để tối ưu lợi ích.
-
Ở chó: với giống nhỏ (< 45 lb) có thể triệt/thiến trước khi vào chu kỳ động dục (~5‑6 tháng). Với giống lớn có thể chờ đến khi trưởng thành xương hơn (~9‑15 tháng) để giảm rủi ro ảnh hưởng đến phát triển khung xương.
3.2 Cân nhắc khi lựa chọn thời điểm
-
Tình trạng sức khỏe thú: nếu thú đang bệnh hoặc thiếu cân, nên ổn định trước khi phẫu thuật.
-
Giống và kích cỡ: với giống lớn, nhiều bác sĩ thú y khuyến nghị. Đợi đến một độ tuổi nhất định để xương phát triển hoàn chỉnh hơn.
-
Mục đích nuôi: nếu bạn có kế hoạch sinh giống – thì không nên thiến/triệt quá sớm. Tuy nhiên, nếu chỉ làm bạn đồng hành, ở môi trường trong nhà. Việc thiến/triệt sớm có thể rất phù hợp.
-
Tư vấn bác sĩ thú y: Mỗi thú có thể có tình trạng riêng nên. Cần hỏi bác sĩ thú y của bạn để quyết định thời điểm tốt nhất.
3.3 Thời điểm ở Việt Nam
Với môi trường tại Việt Nam như tại TP.HCM và các tỉnh. Khi điều kiện chăm sóc thú ngày càng tốt, chủ nuôi có thể lựa chọn thực hiện khi thú đạt ~4‑6 tháng tuổi nếu khỏe mạnh. Và đang được chăm sóc thường xuyên. Việc này sẽ giúp thú tránh chu kỳ động dục đầu tiên và tận dụng lợi ích phòng bệnh.
4. Rủi ro và lưu ý khi thiến/triệt sản
Không phải lúc nào thủ thuật cũng hoàn toàn “không rủi ro” — chủ nuôi cần hiểu rõ để chuẩn bị và giảm thiểu.
4.1 Rủi ro thường gặp
-
Phẫu thuật – gây mê: như bất kỳ phẫu thuật nào, có rủi ro từ gây mê và phẫu thuật. Tuy nhiên với thú khỏe mạnh và bác sĩ uy tín, tỉ lệ biến chứng thấp.
-
Chảy máu, nhiễm trùng vết mổ: sau phẫu thuật nếu không chăm sóc đúng cách, thú có thể bị viêm vết thương, chảy dịch hoặc cần phẫu thuật lại.
-
Thay đổi hormone – có thể dẫn đến thay đổi hành vi, tăng cân: nhiều chủ nuôi lo thú sau triệt/thiến “mập hơn”, ít vận động hơn. Thực tế có thể do chế độ ăn và vận động không phù hợp chứ không chỉ vì thiến/triệt.
-
Một số nghiên cứu gợi ý rằng thiến/triệt quá sớm ở giống lớn có thể ảnh hưởng đến phát triển xương khớp (chưa rõ ràng). Do đó bác sĩ thú y thường cân nhắc.
4.2 Lưu ý để giảm rủi ro
-
Chọn cơ sở thú y có uy tín, bác sĩ được đào tạo, trang thiết bị tốt để thực hiện gây mê và phẫu thuật.
-
Thú trước khi phẫu thuật cần được kiểm tra sức khỏe tổng quát: cân nặng, xét nghiệm máu nếu cần, tiêm phòng đầy đủ.
-
Sau phẫu thuật, chủ nuôi cần theo dõi: giữ thú yên tĩnh vài ngày, hạn chế vận động mạnh, kiểm tra vết mổ, tránh cào/vật vết mổ.
-
Điều chỉnh chế độ ăn và vận động phù hợp: vì thú sau thiến/triệt ít tiết hormone sinh dục có thể ít vận động hơn – nên chú ý khẩu phần ăn, khuyến khích chơi/đi lại.
-
Hỏi bác sĩ thú y về thời gian thực hiện, theo dõi hậu phẫu và lịch tái khám.
4.3 Khi nào cần liên hệ bác sĩ thú y ngay
-
Vết mổ sưng đỏ, chảy mủ hoặc dịch hôi.
-
Thú bỏ ăn nhiều giờ, mệt mỏi bất thường.
-
Thú đau, rên hoặc không muốn di chuyển.
-
Thú có dấu hiệu chảy máu từ vết mổ.
5. Những câu hỏi thường gặp
Dưới đây là vài câu hỏi phổ biến mà nhiều chủ nuôi thắc mắc:
Q1: “Thiến/triệt có làm thay đổi tính cách thú không?”
A: Về cơ bản không thay đổi bản chất hoặc khả năng học hỏi của thú. Thủ thuật chủ yếu ảnh hưởng tới hormone liên quan sinh sản – như giảm hành vi tìm bạn tình, đi lang thang, đánh dấu. Nhiều nguồn cho biết thú đã thiến/triệt thường “dễ sống” hơn với chủ.
Q2: “Sau khi triệt/thiến liệu thú có tăng cân, lười vận động không?”
A: Có thể nếu chế độ ăn và vận động không được điều chỉnh. Việc thiếu hormone sinh dục không phải là nguyên nhân duy nhất khiến thú mập – yếu tố quan trọng vẫn là khẩu phần và vận động. Chủ nuôi cần điều chỉnh.
Q3: “Có nên để thú cái sinh một lứa rồi mới triệt không?”
A: Nhiều bác sĩ thú y khuyến nghị không cần để sinh lứa vì mỗi lần sinh và nuôi con đều tiềm ẩn rủi ro – việc triệt sớm có thể mang lại lợi ích sức khỏe lớn hơn.
Q4: “Chi phí thiến/triệt có cao không?”
A: Tùy cơ sở thú y và kích cỡ/giống thú mà chi phí khác nhau. Nhưng khi xem xét tổng chi phí sức khỏe, hành vi và chi phí có thể phát sinh nếu không thiến/triệt thì thường là hợp lý.
6. Vì sao chọn Asiapata để thực hiện thiến/triệt.
Dưới đây là những lý do bạn nên cân nhắc thực hiện tại Asiapata:
-
Đội ngũ bác sĩ thú y chuyên môn cao, có kinh nghiệm trong phẫu thuật thiến/triệt.
-
Cơ sở vật chất, vô trùng, gây mê, hồi phục đảm bảo an toàn cho thú cưng.
-
Chăm sóc hậu phẫu chu đáo: hướng dẫn chủ nuôi cách chăm sóc, lịch tái khám.
-
Tư vấn kỹ lưỡng về thời điểm tốt nhất, chế độ ăn–vận động sau phẫu thuật.
-
Hỗ trợ và giải đáp các thắc mắc của chủ nuôi – giúp bạn an tâm lựa chọn.
7. Kết luận
Thiến và triệt sản là một bước đi rất có ý nghĩa trong việc chăm sóc thú cưng. Không chỉ giúp đảm bảo sức khỏe, hành vi tốt hơn cho thú. Mà còn giảm gánh nặng sinh sản ngoài ý muốn và cải thiện chất lượng cuộc sống cho cả thú và chủ nuôi. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả tối ưu. Bạn cần: chọn thời điểm thích hợp, lựa chọn cơ sở uy tín như Asiapata. Và tuân thủ đúng hướng dẫn chăm sóc sau phẫu thuật.
Hãy cân nhắc kỹ và thảo luận cùng bác sĩ thú y của Asiapata. Để đưa ra quyết định phù hợp nhất cho người bạn lông của bạn.
Xem thêm:
Thủ Tục Đưa Thú Cưng Sang Thái Lan Hoặc Các Nước Đông Nam Á
Đưa Thú Cưng Về Lại Việt Nam – Thủ Tục Có Khó Không?
